Voortbestaan is het basispatroon wat alle levende organismen bewust of onbewust lijken te volgen. Dieren, planten, bacteriën, etc. Allemaal proberen ze zo goed mogelijk voort te bestaan. De mens vormt hier als lid van het dierenrijk geen uitzondering op. In de basis is het leven dan ook buitengewoon simpel. Verzamel voldoende energie om te groeien en jezelf in stand te houden, en geef eventueel je genen door aan een volgende generatie.

Het leven mag dan in het basispatroon simpel zijn, het is echter verre van simplistisch. Er zijn namelijk een enorm aantal verschillende strategieën om dit patroon te volgen. De BBC laat met haar documentaires van o.a. Planet Earth, The Blue Planet & Earthflight de enorme diversiteit van het leven zien. Ook de film Home laat een prachtig overzicht zien van de aarde en haar vele bewoners. Of je nu een paddenstoel, een boom of een mens bent, allemaal zijn het voorbeelden van succesvolle paden om gehoor te geven aan het simpele patroon van leven, voortbestaan.

De basis voor het leven

De zon is hierbij de energiecentrale die het leven op aarde van de benodigde energie voorziet in haar voortbestaansspel. Planten zijn in staat om met behulp van zonne-energie complexe biologische verbindingen te maken. Andere organismen waaronder ook de mens gebruiken deze weer om aan hun energie (in de vorm van voedsel) te komen.

Het is slim om de energie van de zon zo efficiënt, lokaal en direct mogelijk te gebruiken. Hoe sneller je de energie van de zon om kunt zetten in producten die je nodig hebt voor je eigen voortbestaan, hoe gemakkelijker je voortbestaan wordt.

Een handige methode die hierbij kan helpen is permacultuur. Permacultuursystemen kunnen de mens voorzien van gezond voedsel, schoon water, een prettige leefomgeving, etc. Via de ontwerpprincipes van permacultuur kunnen mensen functionele ecosystemen om zich heen ontwerpen, energieneutrale of zelfs energieproducerende huizen bouwen en aanvullende lokale economische systemen opzetten. Zo kan de mens in samenwerking met haar natuurlijke omgeving ook op de langere termijn goed voortbestaan.

De Piramide van Maslow en de 8 drijfveren van het voortbestaan

Maar laten we breder kijken dan de directe omgeving. Wat vindt de mens daarnaast belangrijk? De piramide van Maslow bekijkt de wensen van mensen op individueel niveau. Volgens Maslow beginnen mensen de piramide van onderaan op te vullen en zodra dat niveau is volgemaakt, kan de mens een stap in de piramide omhoog.

 

Maslows behoeftehiërarchie ziet er als volgt uit:

1. Organische of lichamelijke behoeften. Hieronder vallen onder meer behoefte aan slaap, voedsel, drinken en het uitscheiden van ontlasting. Maslow classificeert hieronder ook seks en andere lichamelijke zaken zoals sport en comfort.
2. Behoefte aan veiligheid en zekerheid, het individu gaat beveiliging zoeken in een georganiseerde kleine of grote groep. Dit kan bijvoorbeeld de buurt, het gezin of het bedrijf zijn. Typische voorbeelden zijn: huisvesting, werk en relaties.
3. Behoefte aan saamhorigheid, behoefte aan vriendschap, liefde en positief-sociale relaties.
4. Behoefte aan waardering, erkenning en zelfrespect, die de competentie en het aanzien in groepsverband verhogen; het belang hechten aan de status in sociaal verband.
5. Behoefte aan zelfverwerkelijking of zelfactualisatie, is de behoefte om je persoonlijkheid en je mentale groeimogelijkheden te ontwikkelen. Het sociale milieu is hierbij niet weg te cijferen als steunende basis.

Naast Maslow, die dieper ingaat op de behoeftes van het individu, is er een filosofie die ook voortbestaan als uitgangspunt neemt. Deze trekt voortbestaan echter veel breder dan het individu, en deelt het op in 8 drijfveren van voortbestaan. De drijfveren die worden onderscheiden zijn:

1. Het individu en de persoonlijke ontwikkeling van iemand zelf.
2. Seks, het gezin en andere vormen van creatie.
3. Groepen waar mensen voor kiezen om aan deel te nemen.
4. De gehele mensheid oftewel alle individuen van de soort mens.
5. Alle levende organismen buiten de mens zoals dieren, planten, etc.
6. De fysieke wereld; bestaande uit materie, energie, ruimte en tijd.
7. Spiritualiteit/levenskracht, datgene wat het fysieke universum kan bezielen.
8. Voorbestaan in de meest brede zin van het woord, ook wel de definitie van god binnen deze denktrend.
   (Bekijk hier eventueel een filmpje over deze 8 drijfveren van het voortbestaan en hier is meer uitleg over deze 8 drijfveren te vinden.)

In het licht van voortbestaan

Na deze verdieping en verbreding is het interessant om alles wat we kennen eens in het licht van voortbestaan te bekijken. Op welke manier leveren de zaken om ons heen een bijdrage aan het voortbestaan? Kunnen we concrete voorbeelden vinden? Van een vork tot regenkleding en van een appelboom tot 3d-printers. Hoe dragen ze concreet bij aan het voortbestaan?

Zitten er naast voordelen ook nadelen voor het voortbestaan aan bepaalde zaken? Vele industriële producten zijn bijvoorbeeld in een bepaalde mate nuttig voor de mensen die er gebruik van maken, aan de andere kant zorgen ze vaak ook voor vervuiling van de natuur wat nadelig is voor het voortbestaan. Zaken kunnen op de ene drijfveer een voordeel hebben maar op een andere een nadeel. Zijn dat soort zaken eventueel te verbeteren en te optimaliseren zodat ze op alle drijfveren zo veel mogelijk voordelen hebben en tegelijkertijd zo weinig mogelijk nadelen?

De wereld bekijken in het licht van overleving geeft een praktisch handvat om zaken relatief gemakkelijk op waarde te schatten. Het is daarbij interessant om te zien dat voortbestaanswaarde en financiële waarde soms ver uit elkaar liggen. Zo is schoon water essentieel voor het voortbestaan van eigenlijk alle levende organismen op aarde maar in financieel opzicht wordt het amper gewaardeerd. Diamanten daarentegen hebben enige voortbestaanswaarde in industriële toepassingen en in menselijke sociale klim spelletjes maar verder is de waarde voor het voortbestaan zeer beperkt. Terwijl diamanten vanuit het economische systeem juist heel sterk worden gewaardeerd.

Het is daarom nuttig om van zaken eerst de voortbestaanswaarde vast te stellen en daarna pas naar het prijskaartje te kijken wat het financiële systeem eraan hangt. Zo voorkom je dat je niet vergeet waarde toe te kennen aan de meest belangrijke zaken van je voortbestaan zoals gezond eten, een schoon milieu en een veilige plezierige omgeving. Want anders is het maar al te gemakkelijk je blind te staren op materiële zaken als auto`s en televisies. (die overigens beide ook zeker een bepaalde voortbestaanswaarde hebben)

De wereld om je heen bekijken vanuit de theorie van Maslow en de acht drijfveren van voortbestaan kan een heel nieuw licht op de wereld werpen. Kan het ook ons helpen richting te geven aan onze toekomst? Welke voortbestaans strategieën en patronen zijn tot nu toe succesvol geweest voor de mensheid, en zijn deze patronen te gebruiken om het toekomstige voorbestaan hiermee te vergroten?

1) Wetenschap

Als eerste is het onderzoeken en begrijpen van de wereld om ons heen zeer nuttig gebleken. De wetenschappelijke methode is ontwikkeld om zo open en objectief mogelijk kennis te vergaren. Kennis die berust op herhaalbaarheid en niet op autoriteit. Deze manier van de wereld benaderen is buitengewoon waardevol geweest. Veel van de uitvindingen die het leven voor mensen enorm verbeterd hebben zijn via deze weg tot ons gekomen. Het lijkt dan ook verstandig om deze methode te blijven volgen en zo objectief en praktisch mogelijk de wereld om ons heen te blijven verkennen.

2) Open communicatie

Een andere nuttig gebleken strategie is het uitwisselen van ideeën tussen mensen. Dit begon met gesproken taal via volksverhalen en liederen. Later werd dit aangevuld met het schrift en de boekdrukkunst waardoor ideeën veel breder verspreid konden worden, en gemakkelijker bewaard konden blijven. Met de uitvinding van het internet is de uitwisseling van ideeën tussen mensen nog veel gemakkelijker geworden. Laten we er dan ook voor zorgen dat ieder mens in de wereld zo snel mogelijk toegang krijgt tot het internet.
Er is daarna nog slechts één grote barrière die wereldwijde uitwisseling van ideeën tussen alle mensen van de aarde in de weg staat en dat is het feit dat mensen over de wereld allemaal verschillende talen spreken. Het Esperanto probeert deze laatste barrière uit de weg te ruimen. Esperanto is speciaal ontworpen om de mensheid te verenigen in een gezamenlijke taal die nationaliteit overstijgt en eenvoudig te leren is.
Met het oplossen van de taalbarrière, op welke manier dan ook, in combinatie met toegang tot het internet voor alle aardbewoners zal voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid optimale communicatie tussen alle mensen van de wereld mogelijk zijn. Een toename in de uitwisseling van ideeën tussen mensen is in het verleden altijd zeer positief voor het voortbestaan van de mens geweest. Dit lijkt dan ook iets waar we ons actief voor in zouden moeten zetten.

3) Hernieuwbare energie

De beschikbaarheid van energie en grondstoffen is een derde belangrijke factor. Het begin van de landbouw kan gezien worden als het begin van het systematisch oogsten van zonne-energie in een vorm die voor mensen bruikbaar was, namelijk eetbare planten. Later ontdekte de mensheid fossiele brandstoffen, geconcentreerde vormen van zonne-energie verzameld over miljoenen jaren. Hier maken we nog steeds veel gebruik van maar velen beseffen zich inmiddels goed dat deze fossiele brandstoffen vroeger of later opraken. Daarbij kennen ze ook de nodige nadelen zoals milieuvervuiling en de vele conflicten die er wereldwijd over worden uitgevochten. Inmiddels zijn er gelukkig dan ook volop technologieën beschikbaar die hernieuwbare energiebronnen zoals de zon, wind, water, getijden, aardwarmte, geothermie, etc. kunnen oogsten.

Een oppervlak ter grootte van Frankrijk is nodig om de hele wereld in de jaarlijkse energiebehoefte te voorzien met zonne-energie. Er zijn woestijnen en oceanen waar zonne-energie relatief gemakkelijk is op te vangen zonder destructie van natuur. Het veelvuldig oogsten van hernieuwbare energie kan wellicht voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid zorgen voor een overvloed van energie zonder conflicten. Er is immers genoeg voor iedereen en het is overal beschikbaar als je de technologie installeert om het te oogsten. En van techniek is altijd gebleken dat hoe meer je het gebruikt, hoe goedkoper het wordt. Door grootschalig direct de energie van de zon en andere hernieuwbare bronnen te gaan oogsten kan energie telkens goedkoper worden en kunnen alle mensen hier in overvloed toegang tot hebben.

Op het gebied van grondstoffen is het vooral belangrijk hier op een cyclische manier mee om te gaan, als je je grondstoffen telkens hergebruikt kan er enorm veel werk en afval worden bespaard op de langere termijn. Ook wordt het met veel hernieuwbare en goedkope energie mogelijk grondstoffen uit zeewater te gaan winnen wat ons een praktisch oneindige bron aan grondstoffen kan opleveren.

4) Ruimtevaart

Een vierde strategie is het exploreren van nieuwe gebieden om te leven. Goede en snelle verbindingen via weg, spoor, water en de lucht zorgen ervoor dat mensen en materialen zich snel kunnen verplaatsen over de planeet als dat wenselijk of nodig is. Een goede en bij voorkeur energiezuinige efficiënte infrastructuur die mensen over de wereld met elkaar verbindt zal het voortbestaan verder vergroten.

En nu het aardoppervlak volledig in kaart is gebracht is het logisch om ook buiten de aarde te gaan kijken. Wellicht kunnen we zo het leven van de aarde verspreiden buiten onze aardbol. Ruimtevaart geeft de mensheid daarnaast een gezamenlijk uitdagend doel waar we allemaal voordeel van kunnen hebben. Sterker nog als de mensheid niet de stap maakt naar andere planeten stopt ons voortbestaansspel hier op aarde op termijn vanzelf.

5) Vreedzame samenwerking

Vreedzame samenwerking is een laatste strategie om een goed voortbestaan voor de mensheid te realiseren. In het verleden is maar al te vaak gebleken wat een enorm verlies de mensheid lijdt als ze in conflict treedt met zichzelf. Het onderstaande filmpje van Carl Sagan laat helder zien hoe onnozel deze conflicten eigenlijk zijn als we naar het grotere plaatje kijken.

Met voortbestaan als praktisch idee kunnen we de wereld van vandaag beter en slimmer inrichten. Ook kan er een duidelijk en constructief pad voor de toekomst mee worden uitgezet. Met deze kennis kan er direct en op een praktische manier worden begonnen om het voortbestaan van ons allen te vergroten.

“Do the best you can, with what you have, where you are.
We are the people we have been waiting for, now is the time.”
~ Anonymous

Aanverwante artikelen en informatie:
-) De Happy Planet Index
-) Permacultuur in Nederland
-) Tegenlicht over Permacultuur: Groen Goud
-) Transition Towns met Rob Hopkins
-) Transitie naar een Olie Arme Toekomst
-) Tegenlicht over Power to the People
-) Tegenlicht over Cleantech, de schone toekomst 
-) Tegenlicht over Cradle to Cradle
-) 21 leefregels gebaseerd op gezond verstand
-) De 30 universele rechten van de mens
-) Goedkoop op wereldreis, drie strategieën
-) Compassievolle Communicatie
-) Het spel dat je leven met 10 jaar kan verlengen
-) Menselijke seksualiteit nader bekeken

Aanverwante filosofische artikelen:
-) Diversiteit, de bouwsteen van het leven
-) Het begin en einde van goed en kwaad
-) Eigen en sociale identiteit
-) Ego: het strategische zelf
-) Een revolutie in het eigen denken
-) Alan Watts over de aard van bewustzijn
-) De dood, een verkenning
-) Eindeloos Bewustzijn
-) Ayahuasca, slingerplant van de ziel
-) DMT – The Spirit Molecule
-) Geloof is de oorzaak van zowel identiteit als lijden
-) Volg je hoogste passie, met integriteit en zonder verwachtingen
-) Tijd en Aandacht
-) Filosoferen met buitenaardsen

Op het internet hebben de lezers de macht. Zij bepalen welke informatie de wereld rond gaat! Je bent je er misschien niet van bewust, maar als elke lezer een link stuurt naar 3 geïnteresseerde personen, dan zijn er maar 20 stappen nodig om 3,486,784,401 mensen te bereiken! Wil je dat zien gebeuren? Gebruik je macht!

Dit stuk mag daarom dan ook vrij door iedereen worden overgenomen op websites, blogs, etc. Daarnaast nodigen we lezers uit om het door te sturen aan familie, vrienden en kennissen. En het te delen op sociale media zoals, facebook, twitter, googleplus, etc.  Hoe meer mensen bekend raken met deze informatie hoe beter. Zet bij een eventuele repost wel graag de bron erbij, zodat lezers zich verder in de achterliggende materie kunnen verdiepen als ze dat willen.